Hướng dẫn sơ cứu người bị động kinh – Cách bảo vệ an toàn cho người bệnh

Theo BS. Phạm Thị Hòa – Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam, điều quan trọng nhất khi gặp người lên cơn động kinh là giữ bình tĩnh và thực hiện đúng các bước sơ cứu.

Dấu hiệu nhận biết cơn động kinh

Cơn động kinh thường xuất hiện đột ngột, người bệnh mất ý thức, ngã xuống, co giật toàn thân hoặc một phần cơ thể, mắt trợn ngược, miệng sùi bọt, thậm chí cắn vào lưỡi. Sau cơn co giật, họ có thể mệt lả, lú lẫn hoặc ngủ gà trong vài phút đến vài giờ.

Đây không phải bệnh truyền nhiễm. Nếu được điều trị và chăm sóc đúng, người bị động kinh vẫn có thể học tập, làm việc và sinh hoạt bình thường.

Co giật là biểu hiện thường gặp khi người bệnh lên cơn động kinh.

Cách sơ cứu người bị động kinh

1. Giữ an toàn cho người bệnh:

• Đỡ nhẹ người bệnh nằm xuống sàn hoặc nơi phẳng.
• Nới lỏng cổ áo, tháo bỏ vật cứng quanh cổ.
• Di chuyển bàn ghế, vật sắc nhọn ra xa để tránh va đập.

2. Đặt người bệnh nằm nghiêng một bên:

• Giúp nước bọt và dịch tiết thoát ra ngoài, tránh sặc hoặc tắc đường thở.
• Có thể kê đầu bằng áo gấp hoặc vật mềm để giảm chấn thương đầu.

3. Theo dõi thời gian co giật:

• Ghi nhớ thời gian bắt đầu và kết thúc cơn.
• Nếu kéo dài trên 5 phút hoặc cơn tái diễn liên tục, gọi ngay cấp cứu 115.

Những điều tuyệt đối không nên làm

• Không cố giữ tay chân người bệnh vì dễ gây gãy xương, chấn thương.
• Không cho bất kỳ vật gì vào miệng – rất nguy hiểm, có thể gây ngạt hoặc gãy răng.
• Không ép uống nước, thuốc hoặc chất lỏng trong cơn co giật.
•  Không cố di chuyển người bệnh hay bấm huyệt, ấn ngực để dừng cơn.

Thay vào đó, đặt vật mềm dưới đầu, để người bệnh nằm nghiêng, nới lỏng quần áo và theo dõi cho đến khi cơn qua đi.

Sau cơn động kinh

Sau khi cơn co giật kết thúc, người bệnh thường rất mệt, có thể ngủ gà hoặc lú lẫn. Hãy để họ nằm nghỉ ở tư thế nghiêng, tránh tụ tập đông người khiến họ hoảng sợ hoặc xấu hổ.

Không cho ăn uống khi người bệnh chưa tỉnh hoàn toàn. Nếu có dấu hiệu thở yếu, chấn thương hoặc hồi phục chậm, đưa đến cơ sở y tế gần nhất.

Trong quá trình sơ cứu động kinh nên chủ động gọi cấp cứu động kinh nếu cần thiết.

Khi nào cần gọi cấp cứu ngay?

Cần gọi cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện trong các trường hợp sau:

• Cơn co giật kéo dài từ 5 phút trở lên hoặc lâu hơn bình thường so với các cơn trước.
• Có hai hoặc nhiều cơn liên tiếp mà người bệnh chưa kịp hồi tỉnh.
• Người bệnh không phản ứng trong hơn 5 phút sau khi cơn kết thúc.
• Người bệnh liên tục khó thở, mặt tím tái sau cơn.
• Lần đầu tiên người bệnh bị động kinh.
• Cơn xảy ra khi đang ở dưới nước, có nguy cơ sặc hoặc ngạt nước.
• Người bệnh bị ngã, chấn thương đầu hoặc chảy máu trong cơn co giật.

Khi gọi cấp cứu, hãy báo rõ thời gian bắt đầu cơn, tình trạng co giật, ý thức của người bệnh và các dấu hiệu bất thường để nhân viên y tế có hướng hỗ trợ nhanh nhất.

Phòng ngừa cơn động kinh tái phát

Đối với người bệnh:

• Tuân thủ điều trị, uống thuốc đúng liều và đúng giờ.
• Không tự ý bỏ thuốc, không dùng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.
• Ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ, thư giãn tinh thần, tránh căng thẳng.
• Ăn uống đầy đủ, tránh nhịn đói hoặc làm việc trong môi trường nguy hiểm (trên cao, gần lửa, dưới nước...).

Đối với gia đình:

• Theo dõi, ghi chép diễn tiến bệnh, động viên người bệnh tuân thủ điều trị.
• Học kỹ năng sơ cứu để xử trí đúng khi cơn xảy ra.

Đối với cộng đồng:

• Nhận biết sớm, giúp đỡ người bệnh đúng cách khi xảy ra cơn.
• Không kỳ thị hay xa lánh, tạo điều kiện để người bệnh hòa nhập xã hội.

Thông điệp từ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam

Động kinh không phải “ma nhập” hay “bệnh tâm thần” như quan niệm dân gian. Đây là một rối loạn thần kinh có thể kiểm soát được bằng điều trị và chăm sóc đúng cách.

Việc hiểu đúng và hành động đúng sẽ giúp người bệnh an toàn, giảm tai nạn và phục hồi nhanh hơn.

Nếu bạn hoặc người thân có biểu hiện nghi ngờ động kinh, hãy đến Khoa Nội tổng hợp – Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.