Bác sĩ cảnh báo nguy hiểm từ dùng cồn y tế 70 độ chứa methanol để pha chế rượu

Từ vụ việc nguy hiểm trên, quý độc giả cùng chúng tôi đến với cuộc phỏng vấn về những khuyến cáo bổ ích từ BSCKI. Lê Tấn Toàn – Trưởng Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam về nội dung: “Bác sĩ cảnh báo nguy hiểm từ dùng cồn y tế 70 độ chứa methanol để pha chế rượu”.

• PV: Thưa bác sĩ, trong trường hợp trên về việc sử dụng cồn y tế 70 độ để pha chế rượu sẽ gây ra những nguy cơ gì cho sức khỏe người sử dụng?

BS: Cồn y tế 70 độ là loại cồn được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế với mục đích khử trùng và sát trùng vết thương, thành phần chính là ethanol 70% và nước, nếu dùng pha chế rượu hoặc không may uống nhầm phải ethanol hậu quả gần như ngộ độc rượu, và có thể gây bỏng đường tiêu hóa.

Tuy nhiên, trong thực tế có rất nhiều nơi sản xuất cồn y tế không đạt chất lượng, có pha thêm thành phần cồn công nghiệp methanol. Ngoài ra, trên thị trường, kể cả các hiệu thuốc có bán một số sản phẩm cồn công nghiệp methanol, mẫu mã và hình thức gần giống với chai cồn sát trùng dùng trong y tế, trên tem nhãn cũng ghi cồn 70 độ nhưng không liên quan y tế, gây độc rất cao. Vì vậy, nhiều người dân dễ dàng mua về sử dụng không đúng dẫn đến ngộ độc.

Trong trường hợp sử dụng cồn 70 độ có thành phần cồn công nghiệp methanol để pha chế rượu thì methanol sẽ được hấp thu nhanh chóng và hoàn toàn qua đường tiêu hóa, thể tích phân bố 0,7L/kg, không gắn với protein huyết tưởng, phần lớn được chuyển hóa qua gan nhưng chậm. Methanol tác dụng giống ethanol với các biểu hiện kiểu “say rượu”, nhưng sau đó methanol chuyển hóa thành axit formic, sau đó thành formate, gây nhiễm toan chuyển hóa, độc với các tạng, đặc biệt là thần kinh và thị giác.

Ngộ độc methanol thường nặng, dễ tử vong nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị tích cực.

• PV: Ngộ độc methanol có những triệu chứng và tác hại như thế nào đối với cơ thể ạ bác?

BS: Những triệu chứng của ngộ độc methanol:

Các triệu chứng nhiễm độc thường xuất hiện trong vòng 30 phút sau uống nhưng có thể muộn hơn, tùy thuộc vào số lượng và bệnh nhân có uống ethanol hay không (nếu có triệu chứng xuất hiện muộn hơn)

Thường có hai giai đoạn:

Giai đoạn kín đáo (vài giờ đến 30 giờ đầu): ức chế nhẹ thần kinh, an thần, vô cảm.

Giai đoạn ngộ độc rõ

Biểu hiện thường gặp là:

Thần kinh: methanol là chất ức chế thần kinh trung ương, gây an thần và vô cảm. Bệnh nhân khi đến viện thường còn tỉnh táo nhưng rất đau đầu, chóng mặt, sau đó có thể gặp các triệu chứng: bồn chồn, hưng cảm, ngủ lịm, lẫn lộn, hôn mê, co giật.

Mắt: Lúc đầu nhìn bình thường, sau đó 12 -24 giờ nhìn mờ, nhìn đôi,sợ ánh sáng, đau mắt, giảm hoặc mất thị lực. Đồng tử phản ứng kém với ánh sáng hoặc giãn cố định là dấu hiệu của ngộ độc nặng và tiên lượng xấu

Các di chứng thần kinh: rối loạn ý thức, hôn mê, thiếu hụt nhận thức.

Tim mạch: giãn mạch, tụt huyết áp và suy tim.

Hô hấp: thở yếu, ngừng thở; thở nhanh, sâu nếu có nhiễm toan chuyển hóa.

Tiêu hóa: viêm dạ dày xuất huyết, viêm tuỵ cấp biểu hiện đau thượng vị, nôn, ỉa chảy. Ngộ độc trung bình hoặc nặng có thể thay đổi chức năng gan.

Thận: suy thận cấp, biểu hiện đái ít, vô niệu, nước tiểu đỏ hoặc sẫm màu nếu có tiêu cơ vân.

Có thể đau lưng, thân mình, cứng gáy, cứng cơ, da có thể lạnh, vã mồ hôi    

Ngộ độc đối với rượu methanol có thể gây ra các ảnh hưởng trực tiếp như:

Làm tổn thương võng mạc.

Gây ra các tổn thương cho thần kinh thị giác.

Ảnh hưởng tới não bộ.

Khi tình trạng không được xử lý kịp thời có thể gây nguy hiểm tới tính mạng của người bị ngộ độc.

Methanol là chất có độc tính cao với cơ thể nên chỉ được sử dụng trong công nghiệp chứ không được dùng làm rượu thực phẩm.

• PV: Dạ bác, làm thế nào để nhận biết một người bị ngộ độc methanol và cách xử trí ban đầu khi gặp trường hợp này?

BS: Nhận biết một bệnh nhân bị ngộ độc methanol:

Có tiền sử tiếp xúc với rượu hay các loại dung môi công nghiệp có chứa methanol

Có người khác cùng uống rượu với bệnh nhân và được chẩn đoán là ngộ độc methanol.

Người nghiện rượu, uống rượu hàng ngày nhưng phải nhập viện vì say rượu

Có triệu chứng lâm sàng phù hợp

Có biểu hiện nhiễm toan chuyển hóa trên lâm sàng: thở nhanh, sâu

Xét nghiệm methanol máu dương tính > 20mg/dl

Xử trí ban đầu:

Đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được hồi sức cấp cứu kịp thời. Bệnh nhân thường có triệu chứng nôn ói, đau đầu, lơ mơ dần rồi hôn mê.

Bệnh nhân thường được nhập viện sau khi uống rượu khoảng 1-2 ngày. Lý do vì 12 giờ đầu bệnh nhân có các triệu chứng nôn, đau đầu, dễ nhầm với say rượu nên chủ quan.

Các biện pháp điều trị cơ bản

Hôn mê sâu, co giật, ứ đọng đờm rãi, tụt lưỡi, suy hô hấp, thở yếu, ngừng thở: nằm nghiêng, đặt canun miệng, hút đờm rãi, thở ôxy, đặt nội khí quản, thở máy với chế độ tăng thông khí (tùy theo mức độ).

Tụt huyết áp: truyền dịch, thuốc vận mạch nếu cần.

Dinh dưỡng: Truyền glucose 10-20% nếu hạ đường huyết, (truyền glucose ưu trương để bổ sung năng lượng.

Vitamin B1 tiêm bắp 100-300mg (người lớn) hoặc 50mg (trẻ em), trước khi truyền glucose.

Nôn nhiều: tiêm thuốc chống nôn, uống thuốc bọc niêm mạc dạ dày, tiêm thuốc giảm tiết dịch vị, bù nước điện giải bằng truyền tĩnh mạch.

Tiêu cơ vân: truyền dịch theo CVP, cân bằng điện giải, đảm bảo nước tiểu 150 - 200 mL/giờ.

Hạ thân nhiệt: ủ ấm.

Điều trị tẩy độc và tăng thải trừ chất độc:

Đặt sonde dạ dày và hút dịch nếu bệnh nhân đến trong vòng 1 giờ và bệnh nhân nôn ít. Bệnh nhân đến muộn hơn nhưng uống số lượng lớn vẫn có thể cân nhắc hút.

Đảm bảo lưu lượng nước tiểu: đảm bảo huyết áp và bệnh nhân không thiếu dịch, tăng cường truyền dịch nhằm đảm bảo tăng lượng nước tiểu, nếu thiểu niệu có thể dùng thuốc lợi tiểu đường tiêm mạch

 Lọc máu cơ thể: có tính quyết định

Chỉ định:

Uống trên 30ml methanol hay nồng độ methanol máu ≥ 20 mg/dl.

Có biến chứng rối loạn thị giác.

Toan máu nặng không đáp ứng với điều trị nội khoa.

Suy thận cấp không cải thiện với điều trị nội khoa.

Ngộ độc methanol ở người nghiện rượu bất kể nồng độ methanol máu.

 Thuốc giải độc đặc hiệu

Ethanol và fomepizole ngăn cản việc methanol chuyển hóa thành các chất độc (axit formic và format), methanol tự do sẽ được đào thải khỏi cơ thể qua thận hoặc lọc máu.

• PV: Vậy thưa bác, từ vụ việc này, bác sĩ chia sẻ khuyến cáo cho người dân làm thế nào để có thể tự phòng tránh ngộ độc methanol ạ?

BS: Người dân khi mua cồn về sát trùng phải xem kỹ thông tin trên nhãn mác, đặc biệt công dụng, thành phần cụ thể rõ ràng để tránh sử dụng nhầm mục đích sẽ dẫn đến gây hại cho sức khỏe.

Đối với cở sở sản xuất và kinh doanh rượu phải có giấy phép và tuân thủ các quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh rượu.

Không sản xuất, kinh doanh rượu không đảm bảo an toàn như: rượu pha chế từ cồn, rượu pha chế từ nguyên liệu không đảm bảo chất lượng.

Người dân chỉ nên uống các loại rượu có nguồn gốc, nhãn mác rõ ràng, có tem xác nhận của cơ quan chức năng.

Không uống rượu tự pha chế ngâm với lá, rễ cây, phủ tạng động vật không rõ thành phần, xuất xứ, công dụng, hay rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân.

 Tư vấn, đặt hẹn: 1900561511 hoặc 0977 132 208 - ĐD Nguyễn Thị Kiều – Phụ trách Điều dưỡng khoa Khám bệnh

Inbox Fanpage: https://www.facebook.com/bvdktuqn

—------------------------------------

BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG QUẢNG NAM

Đ/c: Tam Hiệp, Núi Thành, Quảng Nam

 Hotline: 1900561511

 Zalo OA: https://zalo.me/1675055557054703361

 Website: http://www.bvtwqn.vn

 Youtube: https://www.youtube.com/@BVDKTrunguongQuangNam

Fanpage: https://m.facebook.com/bvdktuqn